Κερατόκωνος

 
Είναι μια εκφυλιστική πάθηση του οφθαλμού, όπου ο κερατοειδής, ο πρόσθιος χιτώνας του οφθαλμού, γίνεται αδύνατος, ακολουθεί προοδευτική λέπτυνση, η οποία εξελίσσεται σταδιακά. Ο κερατοειδής προς τα εμπρός, παίρνει σχήμα κώνου, αντί σφαιρικό όπως πρέπει να είναι φυσιολογικά. Αυτό προκαλεί παραμόρφωση και θόλωση της εικόνας. Συνήθως αυτή η ασθένεια είναι και στα δύο μάτια, αν και η σοβαρότητα μπορεί να ποικίλει μεταξύ των δύο ματιών. Ο κερατόκωνος προσβάλλει περίπου 1 στα 7000 άτομα.

 

Οι αιτίες του κερατόκωνου ποιές είναι;

Η αιτία που προκαλεί κερατόκωνο παραμένει άγνωστη, αν και πιθανολογείται γενετική προδιάθεση, αφού το 10% των ανθρώπων με κερατόκωνο, έχουν και κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας τους με την πάθηση. Σε κάποιες περιπτώσεις η εμφάνιση κερατόκωνου σχετίζεται με τραυματισμό, εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα, μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια προωρότητας, σύνδρομο Down, σύνδρομο Ehlers-Danlos.

 

Ποιά είναι τα συμπτώματα του κερατόκωνου;

Τα συμπτώματα του κερατόκωνου εμφανίζονται στην εφηβεία και συνήθως είναι συχνή αλλαγή των γυαλιών. Υψηλή μυωπία και υψηλός αστιγματισμός. Στην εξέλιξη της πάθησης πλέον η οπτική οξύτητα δεν μπορεί να διορθωθεί με γυαλιά.
Η διάγνωση του κερατόκωνου γίνεται συνήθως στην εφηβική και μετεφηβική ηλικία. Γίνεται με μια πιο ειδική εξέταση που λέγεται τοπογραφία κερατοειδούς. Μας δίνει πληροφορίες με πολλές λεπτομέρειες για το σχήμα και τη μορφολογία του κερατοειδούς και χρησιμοποιείται για να εντοπιστεί και να καταγραφεί η πρόοδος και η εξέλιξη της νόσου. Επίσης, το παχύμετρο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μετρηθεί το πάχος του κερατοειδούς ,όπου στον κερατόκωνο υπάρχει μείωση του.

 

Ποια η θεραπεία του κερατόκωνου;

Η βελτίωση της όρασης ανάλογα με το βαθμό σοβαρότητας του κερατόκωνου, μπορεί να επιτευχθεί είτε με γυαλιά (στα αρχικά στάδια της νόσου), είτε με ειδικούς φακούς επαφής (ημίσκληρους ή μαλακούς). Επειδή αυτός ο τύπος φακών επαφής δεν είναι ελαστικός, επιφέρει μια λεία, ομαλή επιφάνεια. Ωστόσο, εξαιτίας του ακανόνιστου σχήματος του κερατοειδούς, αυτοί οι φακοί επαφής μπορεί να είναι πολύ δύσκολοι στην εφαρμογή. Αυτή η διαδικασία απαιτεί συχνά αρκετό χρόνο και πολύ υπομονή.
Δεν υπάρχει φαρμακευτική αντιμετώπιση του κερατόκωνου.
Σε προχωρημένους κερατόκωνους ακόμα και οι φακοί επαφής δεν μπορούν να βελτιώσουν την όραση .

Οι διαθέσιμες επεμβατικές τεχνικές που επιτυγχάνουν τη σταθεροποίηση του κερατόκωνου (και χρησιμοποιούνται όταν παρουσιάζεται προοδευτική εξέλιξη ή παραμορφώνεται αρκετά η όραση και δεν μπορεί να βελτιωθεί με γυαλιά ή φακούς επαφής) είναι οι εξής :
Διασύνδεση κολλαγόνου (corneal cross linking).
Η δομική σταθερότητα του κερατοειδούς είναι υπεύθυνη για τις βιολογικές και μηχανικές του ιδιότητες. Στον κερατόκωνο, η ελλιπής σύνδεση των ινών κολλαγόνου μεταξύ τους, οδηγεί σε ένα μαλακό και ελαστικό κερατοειδή.
Με τη διασύνδεση κολλαγόνου (corneal cross linking) δημιουργούνται επιπλέον μοριακοί δεσμοί μεταξύ των ινών κολλαγόνου «σκληραίνοντας» τον κερατοειδή.

 

Πως γίνεται η διασύνδεση κολλαγόνου;

Η θεραπεία είναι ανώδυνη .Περιλαμβάνει την ενστάλαξη μιας φωτοσυνθετικής βιταμίνης Β2, της ριβοφλαβίνης, στον κερατοειδή και την ακτινοβόλησή του για 10-30 λεπτά, με υπεριώδη ακτινοβολία (UVA).
Δεν υπάρχει καμία ανάγκη για νοσηλεία μετά τη θεραπεία. Ωστόσο, θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε κολλύρια και να ξεκουραστεί ο κερατοειδής για 2-3 ημέρες.
Κύριος στόχος είναι η σταθεροποίηση του κερατοειδούς, η ελαφρά υποστροφή του κώνου και δυνητικά η βελτίωση της όρασης
.

 

Ποιος είναι ο κατάλληλος υποψήφιος για διασύνδεση κολλαγόνου στον κερατόκωνο;

Ασθενείς με κερατόκωνο που εξελίσσεται τοπογραφικά.

Ελάχιστο πάχος του κερατοειδούς από 400 μm.

Οι μέγιστες καμπυλότητες  να είναι <60 D.

Καμία άλλη πάθηση  του κερατοειδούς.

Οι ασθενείς να είναι ηλικίας άνω των 16 ετών.

Άλλες θεραπείες του κερατόκωνου περιλαμβάνουν :

Ενδοστρωματικοί δακτύλιοι Eίναι μικροσκοπικά τοξοειδή πλαστικά  ενθέματα που τοποθετούνται εσωτερικά στην περιφέρεια του κερατοειδούς και βοηθούν στο να επιπεδώσουν το σχήμα του, βελτιώνοντας την όραση.

Κερατοπλαστική (μεταμόσχευση κερατοειδούς).
Η μεταμόσχευση κερατοειδούς (κερατοπλαστική) θεωρείται μια από τις πιο συχνές και επιτυχείς επεμβάσεις μετα­μό­σχευσης.
Κατά την επέμβαση, τμήμα του παθολογικού κερατοειδούς αντικαθίσταται από τμήμα υγιούς κερατοειδούς – δότη (το μόσχευμα προέρχεται από μια τράπεζα μοσχευμάτων οφθαλμού) με σκοπό την αντικατάσταση του πολύ ‘κυρτού’ κώνου.

1.Παραδοσιακή κερατοπλαστική για κερατόκωνο
Η μέχρι προ λίγων ετών καθιερωμένη τεχνική (penetrating keratoplasty, PKP) συνίστατο στην διαμπερή αφαίρεση (δηλαδή από την πρόσθια έως και την οπίσθια επιφάνεια) ενός κυκλικού τμήματος του κερατοειδούς με μηχανικό χειρισμό (χειρουργική λεπίδα).Γίνεται αντικατάστασή του με ένα κατάλληλα προετοιμασμένο μόσχευμα (επίσης με μηχανικό χειρισμό) και συρραφή του με ράμματα.

Μετεγχειρητικά προκαλείται ιατρογενής αστιγματισμός, ο οποίος όμως, μπορεί να διορθωθεί με επέμβαση laser σε δεύτερο χρόνο (τουλάχιστον 12 μήνες από την επέμβαση).

2.Σύγχρονη  Κερατοπλαστική
Μια καινοτόμος τεχνολογία στις επεμβάσεις μεταμόσχευσης, είναι το υπερταχύ και υπερακριβές  femto­second laser με το οποίο καταργείται, ουσιαστικά, το νυστέρι.
Τα πλεονεκτήματα του femtosecond laser στην κερατοπλαστική είναι:

H εξαιρετικά ακριβής κοπή κερατοει­δούς δότη (μοσχεύματος) και δέκτη.

Η σημαν­τική μείωση των αναγκαίων ραμμάτων (καλύτερη, ταχύτερη επού­λωση).

Η εφαρμογή του σε στρωματική μεταμόσχευση κερατοειδούς.

Στρωματική Μεταμόσχευση Κερατοειδούς (deep anterior lamellar keratoplasty).
Στη μέθοδο αυτή επεμβαίνουμε με το femtosecond laser, με εξαιρετική ακρίβεια στο ανώτερο στρώμα του κερατοε­ιδούς δότη. Στη συνέ­χεια το μόσχευμα μερικού πάχους τοποθετείται πάνω στον κερατοειδή του ασθενή.

Αυτή η διεργασία μπορεί να συνδυαστεί με διασύνδεση κολλαγό­νου, το οποίο εφαρμόζεται και στους δύο κερατοειδείς, με στόχο τη μέγιστη σταθε­ρο­ποίησή τους.

Οι τεχνικές στρω­ματικής μεταμόσχευ­σης εφαρ­μόζονται στον κε­ρατό­κω­νο όταν η ασθένεια δεν έχει επηρεάσει όλα τα στρώματα του κερα­τοειδούς και το ενδοθή­λιο του ασθενή είναι σε εξαιρετικά υγιή κατάσταση.